Sosyal Medya Psikolojisi
Yaş gözetmeksizin hepimiz birer sosyal medya kullanıcısıyız. Giderek kullanıcı sayılarının arttığı gözlemlenen sosyal medya mecralarında ise her gün birçok içerik ve gönderi paylaşılıyor. Sosyal medya, kullanım sürelerimize göre ise davranışlarımızı, düşüncelerimizi ve algılama biçimlerimizi direkt olarak etkiliyor. Bu noktada ise araştırmacılar ve uzmanlar sosyal medya psikolojisi üzerine daha çok çalışıyor ve bu büyük ağın bize nasıl etki ettiğini keşfetmeye başlıyor. Peki ya nedir bu sosyal medya psikolojisi? Sosyal medya psikolojisi ile ilgili son yıllarda ortaya atılan bir kuram aslında oldukça eskiye dayanan bir kuramı tekrar inşa eder nitelikte; Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi piramidi. Bu piramit bize sosyal medyada paylaşım yapma motivasyonumuzu açıklamamız için ışık tutuyor.
Fizyolojik ihtiyaçlar: İnsanlar bazen arkadaşlarının ve ailelerinin sağlığına veya iyiliğine fayda sağlamak için paylaşımda bulunur.
Güvenlik: Fiziksel, zihinsel ve finansal güvenlik, sosyal medyalarında bazı materyaller yayınlamayı seçtiklerinde insanlar için önemlidir.
Sevmek/ait olma: Kullanıcılar genellikle bir gruptan veya belirli bir kişiden bir tür sosyal kabul görmek için paylaşımda bulunmak isterler.
Saygınlık: İnsanlar beyinlerinin ödül odaklı kısımlarını bastırmak isterler, bu da insanların neden düzenli olarak “ben merkezli” içerik yayınladığını açıklamaya yardımcı olur.
Kendini gerçekleştirme: İhtiyaçlar hiyerarşisinin en önemli basamağı olan kendini gerçekleştirme ihtiyacı, insanlar başarılarını paylaştıklarında – yeni bir iş bulmak, zorlu bir projeyi tamamlamak veya okuldan mezun olmak – doyurulur.
Beğenilme Arzusu
Bu ihtiyaçlara ek olarak insanın kendini göstermek istemesindeki en önemli motivasyonlardan biri de beğenilme arzusudur. Bu arzu hepimiz için geçerlidir ve aslında eş seçimimizden tutun, iş görüşmelerindeki edindiğimiz tutuma kadar hayatımızı önemli ölçüde etkiler. Ayrıca doğru düzeyde kullanıldığı sürece oldukça normal ve sağlıklı bir motivasyondur. Fakat beğenilme arzusu ve dijital benliğimiz arasındaki ilişki giderek artar bir hale geldi. Özellikle beğenilme arzusunun kaygı ile kendini göstermeye başlaması durumunda kendimizi olduğumuzdan daha farklı göstermeye ve hatta gerçek kimliğimizi reddetmeye başladık.
Sosyal Medyada Benlik Sunumu ve Yetersizlik Hissi
Sosyal medyadaki dijital benlikler giderek artarken hepimiz farkında olmadan yaptığımız paylaşımlarla ‘en iyi’ halimizi ortaya koymaya çalışıyoruz. Çünkü sosyal medyada bize sunulan gönderiler ve dijital benliklerle birlikte, olumsuz yönlerimizi veya kötü anılarımızı sosyal medyada paylaşmak bizim için bir zayıflık gösterisi haline geldi. Düşünsenize herkesin çok iyi veya çok mutlu olduğu bir yerde siz neden mutsuz veya kötü görünesiniz? Fakat kötü-iyi, güzel-çirkin algımızda giderek sosyal medyadaki bize sunulan uyarıcılar üzerinden kurulmaya başladı ve bu da bizim sosyal medyada benlik sunumumuzu da etkiledi. Kullanılan filtreler, yapılan paylaşımlarla birlikte sosyal medyadaki benlik sunumumuz ve gerçek hayattaki benliğimiz arasında bir fark ortaya çıktı. Bu farkla birlikte giderek kendimize daha çok yabancılaşmaya ve aynada gördüğümüz kişi üzerinden yetersizlik hissi ile boğuşmaya başladık. Bu yetersizlik hissini besleyen nedenleri doğru şekilde anlayarak bu hisle baş edebilmeye karşı alternatifler geliştirebiliriz. Fakat bunun için öncelikle aslında neyin iyi neyin kötü neyin güzel ve neyin çirkin olduğu ile ilgili tekrar düşünmeye ihtiyacımız olabilir.
Dijital Benliğimden Vazgeçmeden Psikolojik Sağlamlığımı Nasıl Koruyabilirim?
Hepimiz için aslında yeni bir inovasyon olan sosyal medya dünyasına tüm dünya olarak bir adaptasyon süreci içerisindeyiz. Bu adaptasyon sürecini mümkün olduğunda sağlıklı bir şekilde gerçekleşmek ve sosyal medyanın avantajlarını kullanırken dezvantajlarından kendimizi korumak için stratejiler geliştirmeliyiz.
Bu nedenle kişinin kendisi ile barışabilmesi ve özgüvenini yenileyebilmesi tabiki bir sosyal medya kullanıcısıyken de mümkün. Bunun için bazı zamanlarda mavi ışık kaynaklarından uzaklaşıp kendimizle vakit geçirmeli ve gerçek hayattaki sosyal ağlarımızı da güçlendirmek için çaba göstermeliyiz. Sosyal medya haricinde kendimize rutinler oluşturmak, kendimize hobiler yaratmak ve anda kalmayı kendimize hatırlatmak ve iç dünyamızla daha yakından ilgilenebilmek için mindfulness tekniklerini denemek hepimiz için iyi birer alternatif olabilir.
Psikolojik sağlamlık oluşturmak ve birçok mindfulness pratiklerinin olduğu içeriklerden yararlanmak için Innerjoy’u Google Play ve Apple Store’dan indirebilir ve 7 günlük ücretsiz deneme sürümünü başlatabilirsiniz!
