Yazın sonlarına gelmiş, son tatil imkanlarını yakalamaya çalışırken tatilden dönmenin yarattığı hüznü ve bunun iş performansımıza ne kadar olumsuz yansıdığını fark ettik. İş modundan çıkmak ve biraz olsun rahatlamak için çıktığımız tatilden dönmek hiç kolay değil. Üstelik çoğumuz tatilden dinlenmiş olarak dönmenin hemen performansımıza olumlu etki etmesini bekler. Oysa durum öyle değil, odaklanma ve adaptasyonda doğal olarak sıkıntı yaşıyoruz. Bedenimiz ve zihnimiz bir makine değil ki şarj olduktan sonra hemen yüksek performansla çalışmaya başlasın… Vitesi artırmak için bünyemizi eski temposuna yeniden alıştırmak ve yeniden motivasyon kazanmak gerekir. Bu yazımızda tatilden dönmenin hüznüne rağmen işe geri dönüşü nasıl kolaylaştırabiliriz sorusunu “mindful yaşam” çerçevesinde ele aldık.
Tatil Sonrası İşe Dönmeye Ne Kadar Hazırsın?
Tatilin hakkını gerçekten vermek ve hızlıca çalışmaya geri dönmek için nasıl motive oluruz, biraz düşünelim. Sonuçta dinlenmek verimi, motivasyonu ve odağı artırmak için çok önemli bir gereklilik. Fakat işe olumlu etki göstermesini ancak bilinçli bir şekilde ve farkındalık halinde geri döndüğümüzde sağlarız. Aceleci davranırsak yeniden bir burn-out (yıpranma) ile karşılaşabilir ve yine bir tatile ihtiyaç duyabiliriz. Çalışanların çoğunun tatil dönüşü istifa etmeyi düşündüğünü biliyor muydun?
Dolayısıyla işe dönmeye ne kadar hazırsın, ruh halin bedenin ne durumda anlamak çok önemli. Özellikle de tatil boyu işe dönecek olmanın endişesi ve korkusunu yaşadıysan… Bu endişelerinde asla yalnız değilsin, tatilcilerin çoğu daha tatilin başında dönüşü düşünerek stresleniyor. Tatil süreci bu stresin sebeplerini araştırmak, anlamak ve çözüme ulaştırmak için de kullanışlı bir zaman.
Tatil Dönüşü İş Sendromu bile yaşıyor olabilirsin. İşini sevmeyen, iş ortamından hoşlanmayanlar için oldukça ciddi bir süreç bu: eklem ve baş ağrısından stres etkili sindirim sistemi sıkıntılarına ve öfke/tahammülsüzlük duygularına kadar göstergeler gözlemlenebilir.
Bunun dışında adaptasyonu en çok zorlaştıran faktör ise uyku. Araştırmalara göre bir haftalık tatilden sonra rutin işlere alışmak için en az 3 gün, uykunun normale dönmesi için ise en az iki gece gerekiyor. Her 10 kişiden 6’sı da işe dönülen ilk sabah erken kalkamıyor.
Araştırmalar gösteriyor ki, insanlar işe geri döndüklerinde ve onları bekleyen bir yığın iş bulduğunda tatilden elde ettikleri kazançlar hızlı bir şekilde yok oluyor… Tatiliniz sona ererken başlayan endişelenme ve stres, tatilden beklenen iyileşme deneyimini tüketiyor ve aslında stres atmaya ve iyileşmeye devam etmeniz gerekirken işe geri dömüş oluyorsunuz.
Bu döngüden kurtulmak için ilk gününüzde işe motive olmanın, günü verimli, neşeli ve yaratıcı bir güne çevirmenin yollarını sıraladık.
Motivasyonu Geri Kazanmanın Yolları
1. Uyku düzenini koru
Öncelikle uyku sorununu ortadan kaldıralım. Tatilde genelde uyku düzeni büyük değişikliğe uğrar. Çok gerçekçi olmasa da oluşturduğun bir uyku düzeni varsa bunu tatilde ve seyahatlerinde de korumanı öneririz. Uyku düzeni oluşturmak sağlık ve ruh haline olumlu etkisiyle günlük hayatta çok önem taşır. Ama tatilde bunu sürdürmek elbette çok kolay değil.
Uyku düzeninden çıktıysan dönmeye yakın düzenine yavaş yavaş geri dönmeye başlayabilirsin. Bunun için ilk iş gününden bir iki gün önce dönmüş olmak da faydalı olacaktır. Uyku ihtiyacı kişiden kişiye değişir ancak döndüğünüz ilk iş günü öncesi sağlıklı ve yeterli bir uyku uyumak çok önemli. Sağlıklı uyku için;
- Uyumadan birkaç saat öncesinde yemek yememeli,
- Ekranların mavi ışığının etkisini en aza indirmek için uyumadan 1 saat öncesine kadar televizyon, bilgisayar ve telefon ekranlarından mümkün olduğunca uzaklaşmalı,
- Ekranlardan uzak, beyni daha az yoracak, daha sakin aktivitelerle geceyi tamamlamalı (örneğin, kitap okumak),
- Uyku öncesi hazırlıkları bir rutin haline getirmeli ve zihni tam anlamiyle uykuya hazırlamalısın.
Bunlarla birlikte sakinleştirici ve sağlıklı yeşil çaylar içmek ve uyku öncesi rutine meditasyonu da katmak uyku kaliteni artıracak ve uykuyla kesin buluşmanı sağlayacaktır.
2. Öncelikleri belirlediğin iyi bir planlama yap
Tatile çıkarken hissettiğin suçluluk ve stresi yok etmek için ve dönüşünde adaptasyonunu hızlandırmak için iki aşamalı bir planlamaya ihtiyacın var. Tatilden önce senin yokluğunda işlerin işleyişi ile ilgili kafanın rahat olması gerekir. Bu planlamaya ayrıca ev işlerini de katabilirsin. Tatilden dönüşte sana kolaylık olması açısından tatilden önce neler yapabilirsin, önceliklerini belirle.
İkinci aşama ise işe geri dönüşü kolaylaştırmak için, öncelikli olarak neler yapabilirsin, bunu planlamakla alakalı. Döner dönmez ev işlerine, haftayı planlamaya, ilk iş gününde kaybettiğin zamanın tamamını telafi etmeye çalışmamalı, kendine zaman tanımalısın. Planlamayı mümkün olduğunca teferruatlı ve kendini rahat hissettiğin şekilde yap. Gerekiyorsa, mümkünse tabii, iş gününün ilk saatini, hatta ilk günün büyük çoğunluğunu planlamaya yani kendine ayır.
- İşe anında atılmak yerine, güne masanı düzenleyerek başlayabilirsin. Düzenliyse düzeni biraz değiştirmek, sana tatilde geçirdiğin güzel anları hatırlatacak eşyalar yerleştirmek olumlu bir enerji sağlayacaktır. Aynı şekilde bilgisayarını, klasörlerini ve maillerini düzenlemeye koyularak devam edebilirsin.
- Mail’lerine bakarken en güncel olanları önceliklendirecek şekilde planlamaya başla. Böylelikle hem güncel atmosferi yakalamış hissedecek hem de zamanını doğru yönetmiş olacaksın.
- Planlama yaparken dikkatini dağıtacak unsurlardan kurtul. Böylece planlamayı ertelemeyerek güne iyi bir başlangıç yapma hissini elde edeceksin.
- En iyi başlangıç ise planlamanda küçük ana görevleri belirleyip onlarla başlayarak hızlı bir galibiyet elde etmektir. Bu galibiyet hissi, psikolojide “bitirme eğilimi” olarak geçer ve bir işi bitirdiğimizde beynimizin dopamin salgılamasından kaynaklanır.
Yetişmeniz gereken şeyleri düşünüp bunaldığınız her an önceliklerinize geri dönüp planlamanın getireceği rahatlığı kullanmanız önemli.
3. An'ı Yaşa.
Biliyoruz, tatil çok güzeldi ve dönmeye hiç hazır değilsin… Bu çok normal ancak aklın ne kadar tatilde kalırsa bu andan o kadar uzak olursun. Stresinin ve bunalımının asıl nedeni de bu: bu ana dönememek ve bu anı yaşayamamak. Zihninde şu aşamalardan geçtiğine emin ol:
- Tatilin bitişini kabullenmek,
- Dönüş yolunun keyfini çıkarmaya çalışmak,
- Kendine ne kadar dinlenmiş, yenilenmiş ve yeniden işe atılmaya ne kadar hazır olduğunu hatırlatmak,
- Kendine eve geldiğinde evine duyduğun özlemi ve kavuşma hissini, evin rahatlığını deneyimlemeye izin vermek.
İşte bu kadar! Sürece mindful bir şekilde yaklaştığın zaman, işe geri döndüğünde artık bu andasın ve başlangıç zihnini sahipsin. Eski rutinin, çalışma masan, her şey ve herkes başlangıç zihniyle baktığında yeni ve taze gelecek, yeni bir maceraya atılma heyecanı da motivasyon olarak sana geri dönecek.
4. Çalışma alışkanlıklarını yeniden değerlendirme fırsatından yararlan.
Tatil dinlenmenin yanı sıra bize çalışma alışkanlıklarımızı gözden geçirmek için de bir fırsat sunar. Neden aklın bu kadar tatilde kaldı? Seni işe geri dönmek konusunda bu kadar strese sokan ne? Tatilden dönmenin hüznünü bunalıma dönüşecek kadar yoğun mu yaşıyorsun?
Planlamanızı yaparken kendi içinizde bir dirençle ve bu sorularla karşılaşıyorsanız iyi bir tatil geçirmişsiniz demektir. Çünkü iyi bir tatil bize iş rutinimize taze gözlerle, başlangıç zihniyle bakma imkanı sunar. Bu sebeple hemen aynı döngüye girmeden önce kendine şu soruları sor:
- İşimi seviyor muyum?
- İş ortamım beni ne kadar strese sokuyor, ne kadar mutlu ediyor?
- Hedeflerime ulaşmak için efektif bir rutine sahip miyim?
- Yeterince uyuyor muyum?
- Yeterince mola verip dinlenebiliyor muyum?
- Odaklanmamı, motivasyonumu ve potansiyelimi gerçekleştirmemi engelleyen faktörler neler?
- İş-aile-sosyal yaşam ve kişisel ihtiyaç-bakım dengesini kurabiliyor muyum?
Bu soruları sormak cesaret ister. Ancak eski, olağan rutinine bu farkındalıkla bir bak, birçok çözümü yine kendinde bulacaksın ve tatilden dönüş o kadar da kötü durmayacak gözünde.
Yazın bitmesiyle birlikte tempolu bir çalışma döneminin geldiğini kabul ederken, tatile ve çalışma alışkanlıklarına işte bu farkındalık bilinciyle yaklaşmak, işe geri dönüşü oldukça kolaylaştıracaktır. İşte bu 4 mindful adımla tatilden kazandığın enerjiyi üretkenliğe çevirebileceksin.
Mindfulness pratiğini hayatına kazandırmak için meditasyon koçun InnerJoy’u şimdi ücretsiz indirebilirsin.
