Bu hayattaki kendimizi keşfetme yolculuğunda mutluluklar, heyecanlar, başarılar olduğu kadar acılar, zorluklar, hatalar ve başarısızlıklar da mevcut. Farz et ki sevdiğin bir arkadaşın onun için önemli olan bir sınavda başarısız olmuş ve kendini yetersiz hissediyor. Ona destek olmak ve hislerini paylaşmak, güçlü yönlerini görmesini sağlamak için geçirdiği bu zor dönemde onunla nasıl konuşurdun?
Bir de aynı durumda kendin olduğunu düşün ve kendinle yapacağın konuşmanın arkadaşınla yapacağın konuşma ile benzerlik ve farklılıklarını fark et. Birçoğumuz için bu iki konuşma arasında oldukça fark var.
İnsanlar hata yaptığında veya başarısız olduğunda onlara karşı gösterdiğimiz anlayış her nedense konu kendimiz olduğunda aynı karşılığı bulmayabiliyor. Sevdiklerimiz, yakınlarımız ve hatta tanımadığımız kişilere karşı olan anlayışlı ve destekleyici yaklaşımımız hata yapan kişi kendimiz olduğunda eleştirel, sert ve yargılayıcı bir tona bürünebiliyor. Aslında hemen hemen hepimiz günlük hayatımızda bunu deneyimliyoruz. “Her şeyi mahvettin!”, “Hiçbir şeyi beceremiyorsun!”, “Yine yapamadın.” gibi cümleleri tanımadığımız kişiler için bile kurmazken kendimize karşı çoğu zaman bu acımasız, eleştirel tondan konuşabiliyor ve acı çektiğimiz esnada, yani aslında desteğe ve şefkate en çok ihtiyaç duyduğumuz o anlarda kendimizi yargılayıp suçluyoruz.
Öz-şefkat zor zamanlardan geçerken kendine yüklendiğin ve belki de seni hep bir şeylerden alıkoyan içindeki bu acımasız, eleştirel sesi kısmak için ihtiyacın olan öncelikli ve en önemli şey. Çünkü kendimizle sağlıklı bir ilişki kurmanın en temel yolu duygu ve düşüncelerimizi fark ederek kendimize gerekli anlayışı ve şefkati göstermekten geçiyor.
Öz-şefkat son yıllarda adını sıklıkla duyduğumuz bir kavram. Özellikle mindfulness ve öz şefkat ilişkisinin önemine değinen birçok araştırma mevcut. Peki, öz-şefkat nedir ve öz-şefkat denildiğinde ne anlamalıyız?
Öz-Şefkat Nedir?
Öz şefkat denildiğinde Austin-Texas Üniversitesi’nden Dr. Kristin Neff ve klinik psikolog ve meditasyon eğitmeni Dr. Christopher Germer ön plana çıkan iki isim.
Bu konuda birçok araştırma yapan öncü isimlerden Dr. Kristin Neff, öz-şefkati acı çektiğimizde, başarısız olduğumuzda ya da yetersiz hissettiğimizde acımızı görmezden gelmek ya da kendimizi eleştirmek yerine, kendimize karşı bir arkadaşımıza olduğu gibi sıcak ve anlayışlı yaklaşmak olarak tanımlıyor.
Öz-şefkat kimileri için ben merkezci bir yaklaşım gibi görünebilir. Kendimize karşı şefkatli olmak kendimizi diğerlerinden ayırarak daha üst bir noktada görmenin bir sonucuymuş gibi algılanabilir. Ancak, bunun tam aksine öz şefkat kendimizi ortak insanlığın bir parçası olarak görmek yani herkesle eşit derecede saygıya ve şefkate değer olduğumuzu kabul etmeyi içerir. Öz şefkat birçok insanla benzer şeyler deneyimleyebileceğimizi görerek acıyı ve bu deneyimleri kucaklayabilmemizi sağlar.
Öz şefkat kendine acımak olarak da anlaşılmamalıdır. İnsanlar kendilerine acıdıklarında duygularının içinde kaybolarak diğerlerinin de aynı problemleri yaşayabileceğini unuturlar ve bu problemi yaşayan tek kişi olduklarını düşünmeye eğilim gösterirler. Fakat öz şefkat eylemi kişinin kendini ayrı ve bağımsız bir noktada konumlandırmak yerine diğerleriyle birlikte ortak bir deneyimin parçası olduğunu görmesinin bir sonucudur.
Öz-Şefkatin 3 Temel Unsuru
Kristin Neff öz-şefkati tanımlarken 3 temel bileşenden oluştuğunu belirtiyor. Bunlar:
1. Öz-Nezaket
Eleştirel ve yargılayıcı bir tutum yerine kendimize karşı nezaket ve anlayışla yaklaşmak öz-şefkatin ilk unsuru. Bazı durumlarda kendini yetersiz hissetmek ve suçlamak yerine nazikçe elinden geleni yaptığını fark edebilirsin.
2. Ortak İnsanlık
Ortak insanlık hissi yaşadıklarımızın herkesten ayrı, izole bir deneyim olmadığını, tüm insanların benzer şeyler yaşadığını görebilmek, dolayısıyla bunun ortak insanlığın bir parçası olduğunu anlamaktır. Herkes hata yapabilir ve hiç kimse kusursuz değil. Biz de bu hataların ve kusurların bir parçasıyız. Kendimize bu geniş perspektiften bakarak diğerlerine gösterdiğimiz şefkati gösterebiliriz.
3. Mindfulness
Öz şefkat kendi acımızı fark etmekle başlar. Acı veren düşünce ve duygularımızı fark edip bu duygu ve düşüncelerin içinde kaybolmadan onları dengeli bir biçimde farkındalıkla gözlemlemek, anın gerçekliğine yargısızca bakabilmek öz şefkatin en temel unsurlarından biri.
Mindfulness ile Kendine Şefkat Göstermek
Kendimize şefkat gösterebilmek için öncelikle acı verici düşünce ve duygularımızın farkında olmalıyız. Bazen bu acı kendi eleştirilerimiz ve yargılarımız yüzünden kaynaklandığı, yani içsel sebeplerle oluştuğu için farkında olmayabiliriz. Ancak, mindfulness sayesinde duygu ve düşüncelerimizi açık bir bilinçle, yargılamadan gözlemlemek acılarımızı kucaklamamızı ve kendimize şefkatle yaklaşmamızı kolaylaştırır. Dolayısıyla, mindfulness öz şefkatin en temel bileşenlerinden birini oluşturuyor.
“Mindfulness bizi şimdiki ana götürür ve öz-şefkatin temelini oluşturan dengeli bir farkındalık sağlar. Kesintisiz berrak, dalgasız bir havuz gibi, mindfulness, bir çarpıtma olmadan meydana gelenleri mükemmel bir şekilde yansıtır. Kendi kişisel pembe dizimizde kaybolmak yerine, durumumuza daha geniş bir bakış açısıyla bakmamızı sağlar ve gereksiz yere acı çekmememize yardım eder.”
Öz Şefkat ve Duygusal Dayanıklılık
Öz-şefkat zor duygularla başa çıkmada etkisi bilinen bir yöntem. Araştırmalar kendimize karşı şefkatle yaklaşmanın duygusal dayanıklılığımızı arttırdığını gösteriyor. Eğer kendimize daha anlayışla yaklaşabilirsek hatalarımızı, korkularımızı daha kolay fark edebilir ve kabullenebiliriz. Böylece zorluklar karşısında baş etmek ve korkularımızla yüzleşmek bizim için daha kolay hale gelir.
Yapılan çalışmalar gösteriyor ki kendine şefkat gösteren kişiler daha az depresyon, kaygı ve stres problemleri yaşıyor ve bu kişilerde daha iyi bir psikolojik iyi oluş hali gözleniyor.
Özetle öz-şefkatin bilinen birçok faydası mevcut ve hepimizin buna ihtiyacı var. Sen de bu yolculukta kendinle ve diğerleriyle sağlıklı bir iletişim kurmak için öz-şefkat eylemini hayatının bir parçası haline getirmeyi dene.
Bunun için Innerjoy’u hemen ücretsiz indirerek şefkat programını inceleyebilirsin!
Şimdi AppStore veya PlayStore’dan hemen indir.
