Psikolojik Sağlamlık ve Sosyal Uyum
Zaman zaman kontrolümüz dışında gerçekleşen ve bizi duygusal olarak strese sokan durumlar karşısında geleceği belirsiz görebilir, hayatımızın ve duygularımızın kontrolü bizim elimizde değilmiş gibi hissedebiliriz. Böyle zamanlarda psikolojik sağlamlık, psikolojik sosyal uyum gibi kavramları bilmek, bunları hayatımıza dahil etmek bizim için bir kurtarıcı bir yol olabilir. Psikolojik sağlamlık, bizi zorlayan olaylar, durumlar veya kişiler karşısında krizi yönetebilme, psikolojik ve duygusal olarak krizin üstesinden gelebilme yeteneğidir. Psikolojik sağlamlık aynı zamanda stresi yönetebilme ile ilgilidir. Sosyal uyum ise konfor alanımızın dışında çıktığımız, bizim için belirsiz ve yeni olan durumlar ve dönemler karşısında bu duruma sosyal olarak uyum sağlayıp, kendimizi olabildiğince yeniye uyarlayıp, değişime direnmeme halidir. Çünkü her şey değişir, gelişir ve yenilenir. Bizim de bu değişime sağlıklı bir şekilde ayak uydurmamız psikolojik sağlığımız için oldukça önemlidir.
Etki Çemberleri Nedir?
Bizim kontrolümüzde gelişen zorlu dönemlere adapte olup, psikolojik sağlamlık geliştirebilmek için kullanılan yöntemlerden biri de etki çemberidir. Etki çemberinin nasıl bir kavram olduğunu öğrenmek hem karmaşık gibi görünen durumlara basit ve objektif bir bakış açısı ile bakabilmemizi sağlayacak hem stres yönetimi yapabilmemizi ve psikolojik sağlamlık oluşturabilmemizi kolaylaştıracaktır.
3 tane etki çemberi vardır. Bunlar sırasıyla; kontrol çemberi, etki çemberi ve endişe çemberidir.
Kontrol çemberi: Kontrol çemberi, içinde bulunurken kontrol edebildiğimiz ve gidişatını şekillendirebildiğimiz şeylerden oluşur. Bu durumlarda genellikle olayın öznesi kişinin kendisidir. Sözlerimiz, davranışlarımız ve tepkilerimiz vb. kontrol çemberindeki kavramlara örnek olarak gösterilebilir.
Etki çemberi: Etkimizin olduğu ama tamamen kontrol edemediğimiz olaylar ve durumlardan oluşur. Etrafımızdaki insanların davranışları, geleceğimiz, sağlığımız, mali durumumuz gibi.
Endişe çemberi: Kontrolümüz dışında gerçekleşen olaylardan oluşan çemberdir. Bu çember için verilebilecek örnekler; pandemik hastalıklar, savaşlar, ülkemizin durumu ve ölümler gibi.
Belirsizliği Yönetmek
Belirsizlik kaygısı genellikle geleceğin bilinmezliğine karşı duyulan endişedir. Genellikle kaygı problemi yaşayan insanlar belirsizlik kaygısından daha çok etkilenirler ve belirsizliği yönetmek konusunda zorluklar yaşayabilirler. Çünkü gelecek ihtimaller kontrolümüzün dışında gerçekleşir ve etki çemberi içerisindeki endişe çemberi kısmında yer alır. İhtimallerin çokluğu ve belirsizliği, öngörülemez olayları etkileyeceği için yalnızca kaygı problemi yaşayan insanları değil herkesi zorlayabilir.
Bu noktada belirsizlik karşısında kontrol kurmaya çalışmaktan çok bu belirsizliğin bizde yarattığı hisleri yönetebilmek psikolojik iyi oluşumuz için önemlidir. Belirsizliği yönetmek için birçok alternatif yol mevcuttur ama buradaki asıl amaç belirsizliğin getirmiş olduğu stresi bastırmak değil bu stresi kontrol altında tutmaya çalışmak ve günlük hayatımızı minimumda etkilemesine izin vermektir. Herkesin stresi ve belirsizliği yönetme biçimi birbirinden farklı olabilir. Bu noktada belirsizliği yönetmek için alternatifleri denemek ve hangisinin bize uygun olduğuna karar vermek bizim için daha etkili bir yöntem olacaktır.
Belirsizlik ile Baş Edebilme Yöntemleri
- Belirsiz olaylar üzerinde kontrol kurmaya çalışmak için zorlanmamak ve bize hissettirdiklerini kabullenmek.
- Anda kalabilmek ve gelecek endişesini yönetebilmek için meditasyon yapmak veya diğer mindfulness pratiklerini denemek.
- Sosyal hayatımızda bizi belirsizlik üzerinden kaygılandırabilecek olumsuz haberlere ve düşüncelere minimumda maruz kalmaya çalışmak.
- Hissettiklerimizi paylaşabileceğimiz ortamlarda ve gruplarda bulunmak.
- Stresi yönetebilmek için yapmaktan keyif aldığımız hobilere yönelmek.
- Fiziksel aktivite halinde bulunmak, fiziksel enerjiyi atabilmek.
- Öz bakım ve öz şefkati önemsemek ve benimsemek, bununla ilgili pratikleri hayatımıza dahil etmek.
- Uyku düzeni oluşturmak.
- Bize iyi gelen rutinleri önemsemek ve bunlara zaman ayırmak.
Belirsizlikle başa çık listesi ve daha bir çok mindfulness pratiği için Innerjoy’u Google Play ve Apple Store’dan indirebilir ve 7 günlük ücretsiz deneme sürümünü başlatabilirsin!
